ΖΙΒΑΓΚΟ ΚΑΙ ΑΛΛΑ

Είδα πάλι χτες στην τηλεόραση τον δόκτορα Ζιβάγκο. Αλλ΄αυτή τη φορά είπα να μην αφήσω ασχολίαστη αυτή την ταινία που τόσο άρεσε στον κόσμο και μας άφησε και τη μόδα του ζιβάγκο που φόραγε ο Αντρέας Παπανδρέου. Όχι όμως σαν κινηματογραφικό έργο αλλά σαν ιστορική αναφορά. Ο Μπόρις Πάστερνακ, ο συγγραφέας του έργου, γεννήθηκε στη Ρωσία το 1890 κι εκεί πέθανε το 1960. Δηλαδή, τριάντα χρόνια πριν καταρρεύσει το σοβιετικό καθεστώς. Είχε την τόλμη βέβαια και το κουράγιο να δώσει στο βιβλίο του Δόκτωρ Ζιβάγκο μερικές φοβερές εικόνες από τα πρώτα χρόνια της κομμουνιστικής δικτατορίας στη Ρωσία που κατέρρευσε τελικά το 1989-1990. Το βιβλίο του εκδόθηκε για πρώτη φορά στα ιταλικά το 1957 αλλ΄απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του στη Σοβιετική Ένωση. Τον επόμενο χρόνο του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας. Αλλ΄ αρνήθηκε να το δεχτεί, έπειτα από υπόδειξη προφανώς της σοβιετικής κυβέρνησης. Το Χόλλυγουντ όμως το έκανε ταινία με τον Ομάρ Σαρίφ και την Τζούλι Κρίστι που παίχτηκε σ΄ολόκληρο τον κόσμο. Για να ολοκληρωθεί,πάντως, η ιστορία που ένα μέρος της μόνον έδειξε το έργο του Πάστερνακ, πρέπει λεχθεί ότι δεν έγινε καμμιά επανάσταση στη Ρωσία τον Οκτώβρη του 1917. Επανάσταση έγινε οχτώ μήνες νωρίτερα. Τον Φεβρουάριο του 1917 που ξεσηκώθηκαν οι φελεύθεροι δημοκράτες της Ρωσίας και ανάτρεψαν το τσαρικό καθεστώς. Τότε σχηματίστηκε μια προσωρινή κυβέρνηση που σκοπός της ηταν ν΄ανοίξει το δρόμο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στους Ρώσους. Ο Λένιν ζούσε εξόριστος στην Ελβετία και οι κομμουνιστές ήταν κλεισμένοι στις φυλακές. Έτσι, αν και πολύ θα το ήθελαν, δεν πήραν μέρος στην ανατροπή του τσαρισμού. Μετά απ΄αυτή την επανάσταση γύρισε ο Λένιν στη Ρωσία και βγήκαν και οι σύντροφοί του από τις φυλακές. Αυτό που έπρεπε να κάνουν ήταν να βοηθήσουν τη χώρα τους να μπεί στο δρόμο της Δημοκρατίας. Και στις εκλογές που θ΄ακολουθούσαν να ζητούσαν από τους συμπατριώτες τους να τους ψηφίσουν και να τους δώσουν τη δύναμη να κυβερνήσουν. Ή να μπορούν έστω να επηρεάσουν την πορεία της κατά τη δύναμη που θα τους έδινε η λαϊκή φήφος. Δεν το έκαναν. Δεν πολιτεύθηκαν σαν ένα πολιτικό κόμμα. Ο Λένιν, ενώ η χώρα του πολεμουσε ακόμα με τους Γερμανούς έφτιασε μια πολιτική οργάνωση 40.000 οπλισμένων μελών. Έφτιασε με άλλα λόγια ένα δικό του ισχυρό κομματικό στρατό. Και μ΄αυτή τη δύναμη κατέλαβε με τη βία την εξουσία. Εκτέλεσε όλα τα μέλη της τσαρικής οικογένειας που είχαν συλληφθεί από τους επαναστάτες του Φεβρουαρίου. Επεβαλε κομμουνιστική δικτατορία και εμπόδισε τη Ρωσία να προστεθεί στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες της Ευρώπης. Αυτό έγινε δυνατό έπειτα από 73 χρόνια, μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Ήταν πολύ δυσοίωνη και πολύ θλιβερή αυτή η κατάντια. Μπορεί οι Ρώσοι να βρέθηκαν με τη βία μέσα σ΄ένα σοσιαλιστικό καθετώς.Δυστυχώς όμως γι αυτούς, αλλά και για ολόκληρη την ανθρωπότητα, δεν κατάλαβαν ποτέ τους ότι ανεξάρτητα από το πώς είχε συμβεί αυτό το πράγμα, ολόκληρος ό πλούτος της χώρας τους είχε περάσει στα χέρια τους και εξαρτιώταν απ΄αυτούς η αύξηση και η διανομή του. Όπως θα έκανε κάθε εργαζόμενος σε κάθε άλλη χώρα του κόσμου, νοιάζονταν μόνο για το τί έμπαινε στην τσέπη τους και για το πώς θ΄αποφύγουν τη δουλειά που ήταν υποχρεωτική για όλους αλλά δεν έφερνε ατομικά κέρδη. Η λογική της σοσιαλιστικής οικονομίας τους ήταν ακατανόητη, όπως είναι ακατανόητη σε κάθε λαό άλλωστε.Έτσι αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων,ότι δεν ήταν αρκετό να περάσει ο πλούτος μιας χώρας από τα χέρια των καπιταλιστών στα χέρια των προλεταρίων για ν΄αρχίσει το χτίσιμο του σοσιαλισμού. Προϋποθέτει μυαλά και γνώσεις που απουσιάζουν από τις μεγάλες λαϊκές μάζες. Καθώς φαίνεται,λοιπόν,δεν πρόκειται να έχουμε σοσιαλισμό στον πλανήτη μας,αν δεν εμφανιστεί το ανθρώπινο είδος που που θα μπορέσει να τον εφαρμόσει.Το ξέρουν άλλωστε,όσοι έχουν ενδιαφερθεί να το μάθουν, ότι πουθενά στον κόσμο δεν έγινε δυνατή η εφαρμογή αυτού του κοινωνικού συστήματος, ακόμη κι αν την εξουσία την είχαν για πολλά χρόνια σοσιαλιστικά κόμματα, έπειτα από εκλογές. Οι μεγάλες λαϊκές μάζες δεν τα καταλαβαίνουν αυτά τα πράγματα. Μόνο να διαμαρτύρονται ξέρουν με διάφορους τροπους, δημοκρατικούς ή και μη δημοκρατικούς για τις κοινωνικές αντιθέσεις και τα άλλα δεινά, τα πολλά και μεγάλα δεινά, που φέρνει ο καπιταλισμός. Αλλά ούτε κι αυτόν τον ξέρουν. Ούτε θέλησαν ούτε μπόρεσαν ποτέ τους να τον μάθουν.